مهریه چیست؟
مهریه
مهریه به عنوان یکی از مفاهیم حقوقی حائزاهمیت در ازدواج، در قوانین ایرانی به ویژه قانون مدنی، جایگاه خاصی دارد.
این مبحث به تعیین حقوق و تعهدات طرفین در ازدواج میپردازد و اهمیت بالایی در حفظ حقوق زنان دارد.
مهریه چیست؟
در پاسخ به پرسش “تعریف مهریه چیست؟”، میتوان گفت که مهریه یکی از حقوق مالی محسوب می شود که به موجب عقد ازدواج به زن تعلق میگیرد.
وفق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ایران، به محض انعقاد عقد، زن مالک مهریه میشود و میتواند هر گونه تصرفی که بخواهد در آن داشته باشد. متن این ماده بدین شرح است: “به مجرد عقد، زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.”
بنابراین طبق ماده فوق ،بلافاصله پس از وقوع عقد نکاح بین زوجین، زن بهطور قانونی مالک مهریه میشود و هیچ چیزی نمیتواند جلوی این مالکیت را بگیرد.
انواع مهر
انواع مهر در حقوق ایران بر اساس زمان و نحوه تعیین آن به چند دسته تقسیم میشود که هر کدام شرایط و ویژگیهای خاص خود را دارند. به طور کلی مهر به شش قسم تقسیم می گردد:
مهر المسمی
مهر المسمی یکی از انواع مهریه است که در حین عقد نکاح دائم با توافق طرفین به عنوان مهریه زوجه تعیین میشود. این نوع مهریه در زمان عقد به صورت مشخص و معین تعیین میشود و معمولا در سند ازدواج ثبت میگردد.
به عبارتی، مهر المسمی مالی است که زوجین در هنگام عقد نکاح بر سر آن توافق کرده و به عنوان مهریه زن در نظر میگیرند. این مال میتواند نقدی، غیرنقدی، اموال منقول یا غیرمنقول باشد، به شرطی که شرایط قانونی را دارا باشد.
مهر المثل
مهر المثل نیز یکی دیگر از انواع مهریه است که بر اساس شرایط خاصی تعیین میشود و یکی از حقوق مالی زن در زندگی مشترک محسوب میگردد. مطابق با ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی، مهرالمثل در مواردی تعیین میشود که:
- مهرالمسمی مجهول بوده باشد.
- مهرالمسمی مالیت نداشته باشد.
- مهرالمسمی متعلق به دیگری باشد.
همچنین بر اساس ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی، در صورتی که مهریه در حین عقد نکاح دائم ذکر نشده باشد، یا توافق بر عدم تعیین مهریه شده باشد، و زوجین قبل از تعیین مهریه مشخص با یکدیگر نزدیکی داشته باشند، مهر المثل تعلق میگیرد.
در این شرایط، دادگاه با استفاده از کارشناسان مربوطه موقعیت خانوادگی، فردی، تحصیلی، شغلی و اجتماعی زن را مورد بررسی قرار میدهد تا میزان مهر المثل را تعیین کند.
این انواع مهریه بر اساس قانون مدنی ایران مشخص شدهاند و هر کدام شرایط خاص خود را دارند. مهر المسمی طبق توافق زوجین در زمان عقد نکاح مشخص میشود، در حالی که مهرالمثل در شرایطی که مهریه به درستی تعیین نشده یا توافقی در این خصوص نبوده است، به صورت قانونی تعیین میگردد.
مهر المتعه
مطابق با ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی ایران، مهر المتعه در شرایط خاصی به زن تعلق میگیرد. بر اساس این ماده: “هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است، و اگر بعد از آن طلاق دهد، مستحق مهرالمثل خواهد بود.”
این بدان معناست که اگر در عقد نکاح، مهریهای مشخص نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و قبل از تعیین مهریه، زن را طلاق دهد، زن حق دریافت مهرالمتعه را دارد.
تفاوت مهرالمتعه با مهرالمثل در شرایط و مبانی تعیین آنها است. مطابق با ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی، در تعیین مهرالمتعه وضعیت اقتصادی مرد مدنظرقرار میگیرد، نه وضعیت،شخصیت و جایگاه زن. در حقیقت دادگاه برای تعیین میزان مهر المتعه، درآمد و توان مالی شوهر را بررسی میکند تا مبلغی متناسب با وضعیت اقتصادی او به عنوان مهریه زن تعیین شود.
مهر السنه
مهر السنه یکی دیگر از انواع مهریه است که در قانون مدنی ایران تعریف مشخصی از آن ارائه نشده است بنابراین در این مورد باید تعاریف فقهی مورد توجه قرار بگیرد.مهر السنه مهریهای است که به حضرت فاطمه، دختر پیامبر اسلام (ص)، تعلق داشته و مقدار آن ۵۰۰ درهم بوده است.این مقدار به عنوان یک سنت در بین مسلمانان شناخته شده و برخی از زوجها آن را به عنوان مهریه در نظر میگیرند.
حال اگر این نوع مهریه در سند ازدواج درج شود، این مهریه به نرخ روز محاسبه میشود. به عبارت دیگر، ارزش ۵۰۰ درهم در زمان کنونی و با توجه به نرخ ارز و شرایط اقتصادی محاسبه و تعیین میشود.
مهریه عندالمطالبه
مهریه عندالمطالبه یکی از انواع مهریه است که در آن مهریه به صورت حال (فوری) تعیین میشود. به عبارت دیگر، زن حق دارد به محض مطالبه، مهریه خود را از شوهر دریافت کند.
طبق این نوع مهریه، زن میتواند در هر زمان پس از عقد نکاح، درخواست پرداخت مهریه را مطرح کند و شوهر موظف است فوراً آن را پرداخت نماید.
بنابراین، اگرچه مهریه عندالمطالبه باید به محض درخواست زن پرداخت شود، اما در شرایط عدم استطاعت مالی شوهر، امکان پرداخت مهریه به صورت اقساطی نیز وجود دارد.
مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه نوع دیگری از مهریه است که پرداخت آن منوط به توانایی مالی زوج است. در این نوع مهریه، زن برای دریافت مهریه باید ابتدا استطاعت یا توانایی مالی شوهر را در دادگاه اثبات کند. به عبارت دیگر، زن باید اثبات کند که زوج توانایی پرداخت مهریه را دارد.
موسسه حقوقی حق ستان پایا پارس 09120419199
اگر در دادگاه اثبات گردد که زوج دارای توانایی مالی جهت پرداخت مهریه می باشد، زوج ملزم به پرداخت مهریه خواهد بود. اما اگر زن نتواند توانایی مالی زوج را اثبات کند و یا دادگاه به این نتیجه برسد که زوج توانایی مالی لازم را ندارد، در این صورت شوهر ملزم به پرداخت مهریه نخواهد بود.
شرایط پرداخت مهریه
- شرایط پرداخت مهریه عندالمطالبه: مهریه عندالمطالبه یکی از انواع مهریه است که در آن مهریه به صورت حال (فوری) تعیین میشود. به عبارت دیگر، زن حق دارد به محض مطالبه، مهریه خود را از شوهر دریافت کند.
طبق این نوع مهریه، زن میتواند در هر زمان پس از عقد نکاح، درخواست پرداخت مهریه را مطرح کند و زوج موظف است فوراً آن را پرداخت نماید.
در صورتی که زوج نتواند مهریه را به صورت یکجا پرداخت کند، میتواند با ارائه مدارک و اثبات عدم توانایی مالی خود (اعسار) به دادگاه، درخواست تقسیط مهریه را مطرح کند.
در این صورت، دادگاه با بررسی مدارک ارائهشده و وضعیت مالی شوهر، ممکن است حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی بدهد. بنابراین، اگرچه مهریه عندالمطالبه باید به محض درخواست زن پرداخت شود، اما در شرایط عدم استطاعت مالی شوهر، امکان پرداخت مهریه به صورت اقساطی نیز وجود دارد.
- شرایط پرداخت مهریه عندالاستطاعه: در مقابل، مهریه عندالاستطاعه نوع دیگری از مهریه است که پرداخت آن منوط به توانایی مالی شوهر است. در این نوع مهریه، زن برای دریافت مهریه باید ابتدا استطاعت یا توانایی مالی شوهر را در دادگاه اثبات کند. به عبارت دیگر، زن باید نشان دهد که شوهر توانایی پرداخت مهریه را دارد.
اگر زن بتواند در دادگاه ثابت کند که شوهر دارای توانایی مالی کافی برای پرداخت مهریه است، شوهر ملزم به پرداخت مهریه خواهد بود. اما اگر زن نتواند توانایی مالی شوهر را اثبات کند و یا دادگاه به این نتیجه برسد که شوهر توانایی مالی لازم را ندارد، در این صورت شوهر ملزم به پرداخت مهریه نخواهد بود.
در نتیجه، تفاوت اصلی بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه در شرایط پرداخت آنهاست. در مهریه عندالمطالبه، زن میتواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را طلب کند و زوج موظف به پرداخت فوری آن است، مگر اینکه توانایی مالی نداشته باشد و دادگاه با تقسیط مهریه موافقت کند. اما در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه صرفا در صورتی انجام میشود که زن بتواند توانایی مالی زوج را در دادگاه اثبات کند.
به محض وقوع عقد نکاح، زن مالک مهریه میشود و میتواند آن را مطالبه نموده یا در آن تصرف نماید. این حق قانونی زن است که از زمان عقد، مالکیت مهریه را به دست آورد و بتواند هر زمان که بخواهد، آن را از شوهر خود طلب کند یا در صورت تمایل، تصرفات مالی مدنظر خود را در آن انجام دهد. همچنین، زن میتواند با رعایت شرایط قانونی، اقدام به بخشیدن مهریه خود به زوج کند و او را از پرداخت مهریه معاف نماید.
این روند بخشش مهریه که به آن اصطلاحاً “بذل مهریه” گفته میشود، باید تحت شرایط خاصی انجام شود که یکی از مهمترین این شرایط، رضایت و قصد قطعی زن برای بخشش مهریه است. معمولاً این بخشش به صورت کتبی و با امضای هر دو طرف (زن و شوهر) و در حضور شهود انجام میشود تا از نظر قانونی معتبر باشد.
مطابق با ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، چنانچه شخصی به پرداخت مالی به دیگری محکوم شود، چه این پرداخت به صورت استرداد عین، قیمت، مثل آن، یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه باشد و آن را پرداخت نکند، دادگاه او را الزام به پرداخت مینماید. متن این ماده به شرح زیر است:
“هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود، چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن، و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه، و آن را تأدیه ننماید، دادگاه او را الزام به تأدیه نموده، و چنانچه مالی از او در دسترس باشد، آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده، استیفا مینماید، و در غیر این صورت، بنا به تقاضای محکومله، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد، تا زمان تأدیه حبس خواهد کرد.”
بر اساس این ماده، اگر شخص محکومله (زنی که مهریه به او تعلق گرفته) تقاضای اجرای حکم را داشته باشد و زوج محکومعلیه (مردی که باید مهریه را بپردازد) از پرداخت مهریه امتناع کند و مالی در دسترس نداشته باشد، دادگاه میتواند با درخواست زن، زوج را تا زمان پرداخت مهریه حبس کند، البته به شرطی که مرد معسر (یعنی ناتوان از پرداخت به دلیل نداشتن مال) نباشد.
این مقررات نشاندهنده حمایت قانونی از حقوق مالی زنان در خصوص مهریه است و تاکید بر الزام قانونی زوج به پرداخت مهریه دارد، مگر اینکه شرایط معسر بودن او ثابت شود. به این صورت ،زنان میتوانند با اطمینان از حمایت قانونی، حقوق مالی خود را در چارچوب خانواده مطالبه نمایند و از ابزارهای قانونی برای احقاق حق خود استفاده کنند.
ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده مقرر میدارد: “هرگاه مهریه، در زمان وقوع عقد، تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن، مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیتهای مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد، در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج، ملاک پرداخت است.”
بر اساس این ماده قانونی، چنانچه میزان مهریه تعیینشده در زمان عقد تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، زن میتواند در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، بر اساس مقررات ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، اقدام به وصول مهریه خود نماید.
ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی تصریح میکند که در صورت عدم پرداخت بدهی، دادگاه میتواند بدهکار را مجبور به پرداخت نماید و در صورتی که مالی از او در دسترس باشد، آن را ضبط و به میزان بدهی استیفا کند. در غیر این صورت، بدهکار (در این مورد زوج) در صورتی که معسر نباشد، تا زمان پرداخت بدهی حبس خواهد شد.
به این ترتیب، برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه، ضمانت اجرای قانونی قوی وجود دارد و زوج موظف به پرداخت فوری آن است. این میزان مهریه به عنوان عندالمطالبه محسوب میشود، یعنی زن میتواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند و شوهر موظف به پرداخت آن است.حال اگر زوج نتواند این مقدار مهریه را به صورت یکجا پرداخت کند، میتواند با اثبات اعسار خود به دادگاه، تقاضای قسط بندی مهریه رادرخواست کند. دادگاه با بررسی وضعیت مالی زوج، ممکن است حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی بدهد.اما در مورد مهریهای که بیشتر از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، تنها در صورتی زوج ملزم به پرداخت مازاد بر این میزان است که زن بتواند ملائت (توانایی مالی) شوهر را در دادگاه اثبات کند.
به بیان دیگر، اثبات توانایی مالی شوهر برای پرداخت مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه بر عهده زن است. در صورتی که زن نتواند توانایی مالی زوج را ثابت کند، زوج ملزم به پرداخت این مازاد نخواهد بود.
این تساوی قانونی، هم از حقوق زن در دریافت مهریه حمایت میکند و هم زوج را از فشار مالی ناشی از مهریههای سنگین حفظ می کند.
لازم به ذکر است که بحث تعدیل اقساط مهریه نیز موضوعی رایج و مطرح می باشد و به معنای بازنگری در میزان و نحوه پرداخت اقساط است تا با شرایط مالی واقعی زوج همخوانی داشته باشد. این تعدیل میتواند با درخواست زوج و ارائه مدارک مالی به دادگاه صورت گیرد و دادگاه با بررسی این مستندات، تصمیمگیری میکند.این روند قانونی، علاوه بر حمایت از حقوق مالی زن، به حفظ تعادل و پایداری مالی خانواده نیز کمک میکند.
بر اساس اعلام کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، موادی از قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی در رابطه با مهریه به شرح زیر اصلاح و در کمیسیون مزبور تصویب گردید:
- اعسار زوج و امکان حبس: بر اساس اصلاحات جدید، در صورت ارائه دادخواست اعسار از جانب زوج، مادامی که توانایی مالی وی ثابت نشده، امکان حبس او وجود نخواهد داشت. این اصلاحیه به منظور حمایت از حقوق مردانی است که به دلیل عدم توانایی مالی واقعی نمیتوانند مهریه را پرداخت کنند. بنابراین، تا زمانی که دادگاه وضعیت مالی و توانایی پرداخت زوج را به دقت بررسی و احراز نکرده باشد، حبس به عنوان یک ضمانت اجرا اعمال نخواهد شد.
- اجرای مهریه از طریق ادارات ثبت: با توجه به اصلاحات صورتگرفته، زوجه میتواند با ارائه سند مهریه به عنوان یک سند اجرایی، به ادارات ثبت مراجعه کرده و از قسمت اجرائیات ثبت، مهریه خود را به اجرا بگذارد. این بدان معناست که نیازی به ارائه دادخواست و پیگیری اجرای مهریه از طریق دادگاه وجود ندارد. این اصلاحیه فرآیند اجرایی مهریه را سادهتر و سریعتر میکند و به زنان اجازه میدهد تا از طریق ادارات ثبت، بدون نیاز به طی مراحل پیچیده قضایی، مهریه خود را مطالبه و دریافت کنند.
- حق الثبت مهریه: در رابطه با حق الثبت مهریه، حداقل مهریه، مهرالسنه و حداکثر آن صد سکه تعیین شده است. در این صورت، حقالتحریر این میزان مهریه معادل ۰.۲ درصد خواهد بود. اما چنانچه در هنگام عقد نکاح، مهریه بالاتری مورد توافق قرار گیرد، مبلغ حق الثبت به تناسب افزایش خواهد یافت. این مقررات جدید به منظور تنظیم و تعیین هزینههای ثبت مهریه و ایجاد شفافیت در این زمینه به تصویب رسیده است.
این اصلاحات قانونی که توسط کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس تصویب شده است، به منظور ایجاد تعادل بیشتر در حقوق و وظایف مالی طرفین در ازدواج و همچنین تسهیل فرآیندهای اجرایی و قانونی مرتبط با مهریه تدوین شدهاند.
با این تغییرات، مردان از حبس ناشی از ناتوانی مالی واقعی مصون میمانند و زنان نیز میتوانند بهطور مستقیم و سریعتر مهریه خود را از طریق ادارات ثبت اجرایی کنند.این اصلاحات نشاندهنده توجه قانونگذار به واقعیات اقتصادی و اجتماعی و تلاش برای بهبود و تسهیل اجرای حقوق مالی زنان در چارچوب قانونی است.
مشخصات مهریه
- مالیت داشته باشد: یکی از ویژگیهای اساسی مهریه این است که باید دارای ارزش مالی و منفعت اقتصادی باشد. این به معنای آن است که مهریه باید چیزی باشد که قابلیت تبدیل به پول یا منافع اقتصادی را داشته باشد. مثالهایی از مهریههای دارای مالیت شامل سکه، زمین، پول و غیره میباشد. بنابراین، هر چیزی که ارزش مالی نداشته باشد، نمیتواند به عنوان مهریه تعیین شود. اهمیت این ویژگی در این است که مهریه باید بتواند نیازهای اقتصادی زن را در صورت مطالبه برآورده سازد.
- قابل تملک باشد: مهریه باید چیزی باشد که زوج بتواند مالک آن باشد و بتواند آن را به زن انتقال دهد. یعنی مهریه باید قابل تملک و انتقال باشد. برای مثال، موقوفات نمیتوانند به عنوان مهریه تعیین شوند، زیرا زوج نمیتواند مالک آنها باشد و در نتیجه نمیتواند آنها را به زن تملیک کند.
- معلوم و معین باشد: مهریه باید به گونهای تعیین شود که برای هر دو طرف مشخص و معین باشد، به طوری که هیچ گونه ابهامی در مورد مقدار، جنس و وصف آن وجود نداشته باشد. معلوم بودن مهریه به این معناست که مقدار، جنس و وصف مهریه به طور دقیق مشخص شود. برای مثال، 14سکه بهار آزادی مهریهای است که هم مقدار (چهارده عدد)، هم جنس (طلا) و هم وصف (تمام بهار آزادی) آن به وضوح مشخص است.
حال که با ویژگیهای مهریه معتبر و قابل وصول آشنا شدیم، لازم است به این سوال که آیا میتوان عضوی از اعضای بدن زوج، بال مگس یا پوست پیاز و مواردی از این قبیل را به عنوان مهریه تعیین کرد؟
اولین ویژگی مهریه قابل قبول، مالیت داشتن آن است. بنا بر توضیحاتی که در این خصوص ارائه شد، یکی از دلایلی که قرار دادن مهریههایی مانند اعضای بدن زوج، یک کیلو بال مگس و مواردی از این قبیل دارای اثر حقوقی نیست و قابل مطالبه نمیباشد، این است که به لحاظ عرفی دارای ارزش اقتصادی و قابل داد و ستد نیستند. به بیان دیگر خرید و فروش آنها در عرف جامعه معمول و رایج نیست و کسی هم حاضر نیست بابت دریافت آن پول پرداخت کند؛ بنابراین حتی اگر بپذیریم که اعضای بدن انسان مالیت دارند، قابلیت داد و ستد ندارند.و همچنین مهریه باید دارای نفع عقلانی و شرعی باشد. از اینرو قرار دادن مهریههایی از این قبیل از آنجا که دارای منفعت عقلانی و شرعی نیستند، صحیح نیست. به بیان دیگر مهریه باید به گونهای باشد که عقلاء جامعه و شرع و قانون آن را دارای منفعت بدانند.
موسسه حقوقی حق ستان پایا پارس 09120419199
در موارد ذیل هیچ مهریهای به زوجه تعلق نمیگیرد
ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی: اگر در عقد نکاح، مهریهای معین نشده باشد یا شرط نداشتن مهریه درج شده باشد و قبل از برقراری رابطه جنسی بین زوجین یکی از آنها فوت کند، مهریه به زوجه تعلق نمیگیرد. این اصل به منظور حفظ حقوق زنان و جلوگیری از سوء استفاده از شرایط بحث مهریه و قبل از اجرای عمل جنسی تعیین شده است.
ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی: در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا موقت باطل شده باشد و رابطه جنسی واقع نشده باشد، زن حق مهریه نخواهد داشت. اگر زن مهریه را گرفته باشد، زوج میتواند آن را استرداد کند. این بند به منظور جلوگیری از سوءاستفاده از مهریه در صورتی که عقد نکاح به طور موجه انجام نشده باشد، تدابیری را در نظر گرفته است.
ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی: در صورتی که عقد نکاح باطل شده و رابطه جنسی بین زوجین واقع شده باشد و زن آگاه به بطلان عقد باشد، حقی نسبت به مهریه نخواهد داشت و در این صورت رابطه او مشمول زناست.
این قانون برای جلوگیری از استفاده نادرست از مفاد عقد نکاح و جلوگیری از آسیبهای احتمالی برای زنان به ویژه در شرایطی که عقد نکاح از پیش نامعتبر است، تصویب شده است.
ماهیت مهریه
مهریه یا “صداق”، دارای ماهیت مالی است که در زمان ازدواج به زن تعلق میگیرد و زوج ملزم است آن را به زن پرداخت کند.
در قانون ایران، مهریه به شکلی مشخص و معین در هنگام عقد نکاح برای زنان در نظر گرفته میشود. این مهریه بر اساس مواردی مانند شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طرفین، توافقی بین طرفین قرار میگیرد.
هر چند که تعیین مهریههای سنگین اخیرا مورد انتقاد قرار گرفته و به عنوان یک موانع برای تشکیل خانواده در نظر گرفته شده است.
تعیین مقدار مهریه
در حقوق مدنی ایران، مهریه به عنوان یک نوع تعهد مالی از طرف زوج به زن در زمان عقد نکاح تعریف میشود. این مبلغ میتواند به صورت نقدی، اشیای ارزشمند، مالکیت در اموال یا خدماتی که به زن ارائه میشود، تعیین شود.
در ایران، قانون مدنی مشخص میکند که تعیین مقدار مهریه به توافق طرفین بستگی دارد و مقادیر حداقل و حداکثری مشخص نشده است.
مهریه علاوه بر نشانهگری از تعهد شوهر به زن، نمایانگر ارزش و احترامی است که به زن اعطا میشود. این مبلغ به عنوان جزءی از مراسم عقد نکاح، نه تنها به زن به لحاظ اقتصادی کمک میکند بلکه نمادی از تعهد و مسئولیت شوهر نسبت به خانواده است.
ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی ایران تعیین مقدار مهریه را به تراضی طرفین واگذار میکند. این بدان معناست که زوجین میتوانند مقدار مهریه را به توافق خود تعیین کنند، بدون اینکه قوانین دقیقی برای حداقل یا حداکثر آن وجود داشته باشد.
مراحل مطالبه مهریه
سند ازدواج یک سند رسمی بوده که دلیل اصلی زوجه، هنگام مطالبه مهریه از شوهر است. پس برای شروع مطالبه مهریه به موجب بند ۳ ماده ۲۸ لایحه احکام برنامه ششم توسعه ضرورتاً گرفتن مهریه ابتدا باید در قالب اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا و از طریق صدور اجراییه از اجرای ثبت اسناد صورت گیرد.
بر همین اساس طبق مقررات جدید مراحل “مطالبه مهریه” باید به ترتیب زیر توسط زوجه انجام گیرد:
- از طریق اداره ثبت: برای مطالبه مهریه از ثبت در این روش، زن باید با مراجعه به دفترخانه رسمی ازدواجی که عقد نکاح در آن انجام شده، درخواست صدور اجراییه مهریه کند. پس از صدور اجراییه، زن میتواند اموال شوهر را توقیف کند. اموال توقیف شده به مزایده گذاشته میشود و مبلغ حاصل از مزایده به عنوان مهریه زن پرداخت میشود. حال در صورت عدم کشف مال از شوهر, زوجه جهت مطالبه مهریه مجاز به مراجعه به دادگاههای خانواده پس از مختومه نمودن پرونده در اداره اجرای ثبت خواهد بود
- از طریق دادگاه: در این روش، زن باید با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم و ثبت کند. و در صورتی که زن از پرداخت هزینه دادرسی ناتوان باشد، میبایست همراه دادخواست مطالبه مهریه درخواست اعسار از هزینه دادرسی را نیز مطرح کند.
نمونه فرم وصول مهریه از طریق اجرای ثبت
مسئول محترم دفترخانه ازدواج شماره ……شهرستان ……، احتراما با توجه به تصویر مصدق عقدنامه پیوست كه اصل آن، در آن دفترخانه تنظیم شده است، اینجانب … فرزند ……. دارنده شماره شناسنامه …… صادره از …… به شماره ملی ……… ساکن…….. درتاریخ………..در قبال مبلغ……….. به عنوان مهریه به عقد ازدواج دایم همسرم آقا…….. فرزند……. دارنده شماره شناسنامه ……. صادره از……… متولد ……. به شماره ملی….. ساکن….. در آمده ام. همانطوركه مستحضر هستید، چون مهریه، به عنوان دین، بر ذمه زوج بوده و عندالمطالبه، قابل وصول می باشد، نام برده، با وجود درخواست های مكرر اینجانب، عمدا از تادیه مهریه قانونی، امتناع می نماید. لذا خواهشمند است، به موجب این درخواست، ضمن صدور اجراییه، نسبت به وصول مهریه اینجانب، اقدام لازم را به عمل آورید.
شرح دادخواست در دادگاه
ریاست محترم دادگاه خانواده ………
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار عالی میرساند آقا ……. و بنده در تاریخ …………به موجب سند نکاحیه شماره……. دفترخانه شماره ………….استان ………………با مهریه به مبلغ …………..ریال عقد دائم یکدیگر درآمدهایم. نظر به اینکه پرداخت مهریه در سند نکاحیه عندالمطالبه تعیین گردیده است تقاضای صدور حکم مبنی ۱- بر الزام خوانده به پرداخت ……… میلیون ریال مهر تعیین شده به نرخ روز و ۲- درخواست اعسار از هزینه دادرسی را دارم. لذا مستدعی است وفق مقررات موضوعه حکم مقتضی را در این خصوص صادر فرمایید ضمناً قبل از تقدیم این دادخواست از طریق اجرای ثبت اسناد شهرستان ………..اقدام به اجرای سند رسمی ازدواج کردم که متاسفانه خوانده هیچ اموال منقول وغیر منقولی نداشته است.
دلایل و منضمات دادخواست
1-دادخواست
2-رونوشت مصدق شناسنامه زوجین
3-سابقه پرونده اجرایی در شعبه اجرای ثبت شهرستان
4-استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی
موسسه حقوقی حق ستان پایاپارس 09120419199
سخن پایانی
با توجه به اینکه مطالبه مهریه موضوعی مهم و کاربردی می باشد بهتر است قبل از اقدام در این زمینه مشاوره بگیرید تا پروندهای که دارید بدون مشکل پیش برود و در کمترین زمان بتوانید پرونده مهریه را به نتیجه برسانید. وکلای موسسه حق ستان پایاپارس پروندههای زیادی را در زمینه مطالبه مهریه به نتیجه رساندهاند.ازامروز تا همیشه برای احقاق حق تان کنارتان هستیم.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.